De eerste opbrengsten uit De Parkse Gaard voor de kersverse Voedselboswinkel in Oosterbeek staan klaar. Vruchten, zaden, bladeren, bloemblaadjes en bloemknoppen vormen het begin van onze samenwerking met dit verrassend vernieuwende initiatief van Manon en Charlotte.
De winkel is iedere vrijdag geopend van 9-18 uur. Adres: Utrechtseweg 45, Oosterbeek
Hun website is net in de lucht: https://kleinstettyn.nl/
Het hoogstaande ‘onkruid’ in het voedselbos lokte altijd veel opmerkingen uit, zoals wanneer we eens gingen wieden. We horen het steeds minder. Ontstaat er meer begrip voor het belang van deze spontane kruiden of komt het ook doordat de ruigste soorten in sommige delen vanzelf afnemen?
We laten niet voor niets groeien wat er groeien wil. Deze spontane soorten horen thuis in de pionierssituatie van de verstoorde, kale klei waarop we begonnen. Ze pakken de kans die ze krijgen volop aan en groeien en bloeien uitbundig èn ze geven de aanzet voor de opbouw van een betere bodem.
Deze spontane planten doen het eigenlijk beter dan de bewust aangeplante bomen en struiken. Dat is logisch, want dit zijn vaak geen pionierssoorten. Ze hebben de bodemontwikkeling door de wilde kruiden hard nodig.
Biodiversiteit
De vaak diepgaande wortels van soorten als distels, berenklauw en zuring maken de bodem los, de dode plantenresten vormen voedsel voor het bodemleven, onmisbaar voor een vruchtbare bodem. Daarnaast is de groene wildernis een paradijsje veel dieren. Slakken, veel soorten insecten zoals kevers, muizen, rupsen vinden er een plek om te eten en zich voort te planten. Alleen al de brandnetel, helemaal thuis op onze verstoorde grond, is het voedsel voor rupsen van veel vlindersoorten zoals de dagpauwoog, atalanta en gehakkelde aurelia. Vogels, zoals de koolmees, eten de rupsen. Andere vogels de zaden, zoals de heggemus.
De grote verscheidenheid aan planten en dierenleven, boven- en ondergronds, maakt dat het voedselbos stabieler wordt. Als een plaag zich voordoet, dat is een overmacht van een bepaalde soort dier of bacterie, dan is een soort die deze plaagveroorzaker lekker vindt, hopelijk ook in de buurt. Zo ontstaat er een evenwicht. Een beetje plagen mag, maar teveel wordt opgegeten.
Afname
We zien langzamerhand een verandering in de spontane wildernis. De massa aan hoge, geelbloeiende zwarte mosterd zijn we allang grotendeels kwijt, net als reukloze kamille. Distels nemen af, vooral de akkerdistel. Ook zuring is niet meer zo rood aanwezig als voorheen. En dit jaar zien we minder brandnetel in delen van het bos. Het lijkt of de structuur van de bodem verbetert, de overdaad aan voedsel zoals nitraat afneemt. De natuur staat nooit stil en ontwikkelt zich altijd.
Op 15 mei is ’t Percksepad geopend. Dit nieuwe klompenpad, dat ook door de Parkse Gaard gaat, is 12,7 of 6 km lang en gaat door de deelgebieden De Park en het Waterrijk.
Waarschijnlijk broedt dit jaar opnieuw de patrijs in De Parkse Gaard. Een beschermde vogel die snel wordt verstoord en verjaagd door drukte. Gelukkig zijn we samen met de Parkorganisatie en Stichting Landschapsbeheer Gelderland (die de klompenpaden realiseert) overeen gekomen dat het klompenpad tijdens het broedseizoen, vanaf 1 april t/m 31 juli, niet door het voedselbos loopt maar langs de watergang. Daarom zijn er ook geen excursies in De Parkse Gaard tot 31 juli. Alleen beheerders komen in het terrein, zij kunnen rekening houden met de patrijs.
Er broedt meer in het voedselbos. De mens is niet het enige zoogdier dat een bedreiging is voor broedende vogels. Een spoor van kapotte eendeneieren doet denken aan een hongerige vos, wezel of steenmarter. De waterhoentjes hadden het beter voor elkaar. Verstopt in bossen pitrus aan de rand van de poel broedden ze enkele jongen uit. We zagen er twee of drie zwemmen. Ook de torenvalken zitten veilig, hoog op hun paal. Uit het drukke heen en weer vliegen van de ouders, leiden we af dat er jongen zitten. Nog te klein om met hun kopje boven het schot uit te komen.
Met het voorjaar op volle toeren kruipen en vliegen ook weer veel insecten rond. Maar zijn wij de enige die zo weinig vlinders zien?
Twintig piepkleine appelboompjes met een heel lange geschiedenis zijn in februari aangeplant in De Parkse Gaard.
Het zijn enten van een aantal van de meer dan 300 zeldzame, oude fruitrassen die vorig jaar aangeplant zijn in de nieuwe Perckse Bongerd, in De Park. Deze collectieboomgaard is bedoeld om fruitrassen voor uitsterven te behoeden door ze in leven te houden. Want weg is weg, voor altijd. Ger van Santwijk heeft de collectieboomgaard opgebouwd in Brabant en deze is overgenomen door Park Lingezegen. Voor de zekerheid is van alle rassen is een reserveboom geënt.
Verhalen
De geënte boompjes zijn nog onwaarschijnlijk klein en dus kwetsbaar, maar we hopen te zijner tijd de historische smaak van een appel van de Zoete Veger of Royal Jubilee en de andere bomen te laten proeven. Het eerstgenoemde ras bestond al voor 1700 en heeft als oorsprongsgebied het Westerkwartier in Groningen. Het tweede werd in 1888 zo genoemd ter ere van het 50-jarig jubileum van Koningin Victoria. Het is gevonden als zaailing, een toevallige kruising, door ene John Graham uit Hounslow, Middlesex in Engeland. Elke boom heeft een eigen verhaal.
Commercie
Oude rassen die in vroeger tijden wel voldeden, kunnen in de huidige race naar een commercieel productie-ras niet meekomen, waardoor ze dreigen uit te sterven, of al verdwenen zijn. Maar ze kunnen waardevolle erfelijke eigenschappen hebben, zoals resistentie tegen bepaalde ziektes of plagen of bestand zijn tegen droogte of juist tegen nattigheid. Deze kenmerken kunnen gebruikt worden bij de ontwikkeling van nieuwe rassen die aan de behoeftes van nieuwe tijden zullen voldoen.
De werkploeg van de laatste, grauwe werkochtend van 2022 toast op een groeizaam en bloeiend 2023. Met kruidige kweepeerdrank van eigen kweeperen.
